[ Pobierz całość w formacie PDF ]
świecką umową, a rozwiązanie jej przez rozwód było bardzo łatwe (jedynie deklaracja w urzędzie stanu
cywilnego, bez udziału sądu). Małżeństwa wyznaniowe nie wywierały już skutków prawnych. Dopiero dekret z
1944 r. stanął na gruncie zasady ochrony rodziny i małżeństwa, m.in. poprzez zmianę trybu uzyskiwania
rozwodu. Kodeks małżeński i rodzinny z 1969 r. wracał do poprzednich zasad, wprowadzając rozwiązanie
małżeństwa na zasadzie deklaracji woli w urzędzie stanu cywilnego, jednak tylko wówczas gdy nie mieli
14
małoletnich dzieci. Walorem była zasada równości praw obojga małżonków oraz zrównanie praw dzieci
pozamałżeńskich i urodzonych w małżeństwie. System majątkowy był systemem pełnej rozdzielności
majątków każdy był właścicielem majątku nabytego z jego środków w czasie trwania małżeństwa.
·ð Wydane w 1923 i 1964 r. kodeksy postÄ™powania cywilnego oparto o odmiennych zasadach (niż w europejskiej
kulturze prawnej) które miały realizować. Miały służyć nie ochronie interesów jednostki ale ochronie interesów
państwa, zwłaszcza mienia społecznego. Zasada prawdy obiektywnej ograniczała kontradyktoryjność i
dyspozycyjność stron, a udział prokuratora umo9liwiał wkraczanie państwa w sferę praw podmiotowych
jednostki (zbli9ył proces cywilny do inkwizycyjnego karnego).
Wpływ radzieckiego prawa cywilnego na prawo cywilne państw uzależnionych politycznie, był duży.
Wyrażał się w:
- odrzuceniu rzymskiej koncepcji prawa własności jako prawa podmiotowego jednostki,
zindywidualizowanego i jednolitego bez względu na podmiot i przedmiot
- oparciu koncepcji ekonomicznej i prawnej własności na odróżnieniu jej form i typów
- prymat własności państwowej nad prywatną
- ograniczeniu zasady swobody umów,
- wyeliminowaniu umów i innych instrumentów (między państwowymi podmiotami) wprowadzając decyzję
administracyjnÄ…
- laicyzacji prawa małżeńskiego
- realizacji równoprawności małżonków oraz dzieci małżeńskich i poza
- regulowaniu spraw rodziny w osobnym kodeksie, a nie w ramach cywilnego
- zmniejszeniu roli dziedziczenia testamentowego na rzecz ustawowego, ze zmniejszonym kręgiem
dziedziców
- obumarciu niektórych działów prawa cywilnego np. prawa wekslowego i czekowego, prawa o nieuczciwej
konkurencji
- zmianie charakteru klauzul generalnych, które odsyłały podmioty stosujące prawo nie tylko do wartości
moralnych ale te9 do kryteriów politycznych (interes państwa, cele państwa) albo ekonomicznych
(społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa)
- silnym zmniejszeniu kontradyktoryjności w procesie cywilnym przy wzroście znaczenia sądu, ustalającego
prawdÄ™ obiektywnÄ…
c) Prawo karne
Dekrety z 1917 r. zlikwidowały instytucję sędziego śledczego, prokuratora oraz adwokata, powierzając ich
funkcje sędziemu, często bez wykształcenia. Rewolucyjny porządek charakteryzował się wprowadzeniem
pozasądowego wymiaru sprawiedliwości w postaci Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i
Sabotażem (tzw. Czeka) miał duże uprawnienia: prawo osadzania wrogów klasowych w obozach
koncentracyjnych, w obozach pracy na 5 lat do zakończenia śledztwa, wykonywania kary śmierci.
Lukę po likwidacji całego systemu wypełniły sądy i trybunały opierające się na rewolucyjnym sumieniu i
ludowych sędziach, z politycznego nadania. Czeka zajmowała się ściganiem przestępczości gospodarczej tzn.
niewykonywaniem planów, wszelkiego rodzaju spiskami itd.
·ð W grudniu 1919 r. wydano Przewodnie zasady prawa karnego (podrÄ™cznik) do roku 22. peÅ‚niÅ‚y funkcjÄ™ kodeksu
karnego, chociaż były tekstem politycznym, prawo karne jako instrument rewolucjonistów w walce.
Definiowano przestępstwo w sposób formalny, jak czyn niebezpieczny, brak pełnego katalogu pozwalał na
stosowanie analogii i pełnej arbitralności wyrokowania.
W roku 1922 powstały 2 kodeksy prawnokarne prawa materialnego i procesowego. Kodeks karny zawierał
[ Pobierz całość w formacie PDF ]