[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tiam dudek virinajn brustojn. Je la tria horo oni eklumigadis
grandajn lampojn e la plafono kaj la laboristinoj laboradis e
arta lumo, is la mura horlogo en la loejo de sinjorino
Szwejc sonos la naan horon. Kiam Marta, pasiginte en tiu
loko tutan tagon, iris hejmen, i apena povis teni sin sur la
piedoj.
Nenio tamen in lacigis, e nenio nova in malojigis. Sed
sento de teruro in penetris is la profundo de la brusto kaj
de la cerbo.
Subtilgustaj legantoj kaj anta io vi, sentemaj kaj impres-
avidaj legantinoj, u vi pardonos al mi i tiun mian rakonton,
kiu tute ne enhavas misteran nodon de intrigo kaj interesan
vidaon de du koroj trapikitaj de flamaj sagoj? iun aperon,
kiu servas kiel objekto por rakonto, oni povas trakti divers-
maniere. La historio de la malfelia Marta anstata disvolvii
148
MARTA
eLIBRO
anta viaj okuloj en formo de unuspeca kaj unukolora fade-
no, certe povus esti ornamita, beligita per multo da kruci-
antaj sentoj, frapantaj kontrastoj, tondrosimilaj okazaoj; i
povus esti implikita en kronon da epizodoj, el kiuj iu apar-
te donus al i belecon, armon a terurecon, a la historio
mem povus esti prezentita epizode, kiel plenigo de ia pli efek-
ta kaj interesega tutao, kiel paralelao aldonita al la historio
de du geamantoj feliaj a malfeliagaj, idiliaj a heroaj, fa-
vorataj de la sorto a persekutataj de i.
Pardonu! Renkontinte en la mondo Martan, mi rigardis
irkaen, mi seris, sed nenie en la proksimo mi trovis ian ro-
manan heroon. Ne trovinte lin, mi volis la historion de la vi-
rino mallongigi, kunpremi kaj fermi en epizodo, sed mi ne
povis, ar mi konsciis, ke i estas inda apartan tutaon; fine mi
intencis impliki in en interplekton da intrigoj, en kronon da
epizodoj, mi tamen tion ne faris, ar ajnis al mi, ke la his-
torio aspektos plej konvene, se i iros en la mondon sola.
Pardonu la simplecon de la rimedoj, kiujn mi uzas, por
prezenti al vi unu el la plej plendegindaj aperoj de la nuntem-
pa socia stato, kaj sekvu min pluen sur la vojo, sur kiu mar-
as la malgaja figuro de malria virino, kiu eble estas inda pli
bonan sorton ol tiu, al kiu submetis in & kio? La nomon de
tiu i kio , kiu premas la kapojn kvaza fatala malbeno, im-
plikas la piedojn kaj frakasas la korojn de multo da homaj
estaoj, vi legos en la historio de Marta.
Varsovio ojis, bruis, brilis, Estis tago festa. Apena anta
kelke da tagoj estingiis la helegaj lumoj, ekbruligitaj inter la
verdaj branoj de la kristnaskaj abioj, kaj en la aero kvaza
tremis kaj saltis oje la gamoj de la ridado de la infanoj kaj la
bruaj interparoloj de la feliaj familioj, kolektiintaj irka la
149
MARTA
eLIBRO
feste arangitaj tabloj. En la venonta tago estis venonta en la
mondon mistera gasto: nova jaro. La internoj de la domoj kaj
la ekspoziciaj fenestroj de la magazenoj aspektis tre bele. La
stratojn kovris dika tavolo da neo rigidiinta de frosto kaj
brilanta per milionoj da fajreretoj sub la radioj de la suno, kiu
bele lumis sur la serena ielo.
Svarmoj da glitveturiloj flugis en diversaj direktoj, amasoj
da pasantoj moviis sur la trotuaroj. Kiom da kapoj estis en
tiu diverskolora movoplena amasego, tiom estis da diversaj
pensfadenoj, kiuj mistere etendiadis en la spaco kaj nevide-
ble postkuradis en la mondo proksimajn kaj malproksimajn,
altajn kaj malaltajn objektojn. Amo, avideco, adorado, mala-
mo, timoj, esperoj, plej diversaj interesoj kaj pasioj, plej diver-
saj deziroj kaj celadoj volviadis kaj kruciadis en la miloj da
kapoj de la grandurba loantaro, kiu iris, veturis, kuris tien,
kien in pelis grandaj celoj de la vivo a malgrandaj celetoj
de la tago. Meze de i tiu bruo mistera kaj perceptebla por
nenia korpa orelo, meze de i tiu pensa svarmao, sur kiu,
kvaza sur ferdeko, disvolviadis la movo de vortoj kaj faroj
de miloj da homoj, mallate, de neniu esplorate nek divenate,
disvolviadis la pensfadeno en humila, de neniu rimarkata
virina kapo.
Dudek spesdekoj en tago & spesmilo kaj dudek spesde-
koj en semajno & kvin spesdekoj iutage al la kortistedzino
por la gardado de Janjo, dum mi sidas e sinjorino Szwejc &
sep kaj duono da spesdekoj la pano kaj lakto por la infano &
sep kaj duono da spesdekoj la tagmano & por iu dimano
restas jam nenio.
Tiaj estis la pensoj de Marta, kiam i iris malrapide kaj kun
150
MARTA
eLIBRO
klinita kapo sur la trotuaro de la strato Krakowskie Przed-
miescie.
Por du monatoj por la loejo mi uldas sep spesmilojn &
al la butiko mi uldas tri spesmilojn & por la vendita pelto mi
ricevis dekkvin spesmilojn & deprenite dek de dekkvin & res-
tas kvin & Janjo necesege bezonas uojn, miaj anka jam dis-
irias & lignon mi nepre bezonas aeti & al la infano iam
estas malvarme &
Finante la lastan penson, Marta ektusis per seka, mallonga
sed turmenta tuso. Pasis monato depost la tago en kiu i la
unuan fojon sidiis kiel laboristino en la laborejo de sinjori-
no Szwejc; en la daro de i tiu tempo i tre angigis. Tra la
diafana blankeco de ia vizao en diversaj lokoj montriis
flavaj strioj; mallumaj arkoj aperis sub la okuloj, kiuj kavigis
kaj vastiis; meze de la armege bela frunto troviis sulko. La
nigra vesto de Marta, pura, sed bruniinta de uzado, aspek-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]